३.शक्तिसंग्रहासाठी स्वयं-अनुशासन पहिले दोन श्लोक प्रौढांना जेवढे मार्गदर्शक तेवढेच ते युवक-युवती आणि किशोर-किशोरींनाही मार्गदर्शक आहेत. त्या मार्गाने जायचे तर सुरुवात कुठून करायची हे या तिसऱ्या श्लोकात सांगितले आहे. किशोर-किशोरींसाठी आपण विद्याव्रत संस्कार योजतो. त्याच्यासाठी रचलेल्या पोथीतील हा श्लोक आहे. (विद्याव्रत उपासना पोथी, चौथी आवृत्ती, २०१७, पान १७) स्वतः स्वतःचा उद्धार करायचा, आहोत त्या स्थितीतून स्वतःला […]
३.शक्तिसंग्रहासाठी स्वयं-अनुशासन Read More »
प्रबोधिनीत एक पद्य म्हटले जाते. त्याचे शेवटचे कडवे आहे – ‘मर्यादांनी मर्यादुन? छे ! त्यांना उल्लंघुनी पुढे पुढे चालणे असू दे हेच ध्येय तव मनी ॥’ हे पद्य लिहिले गेले त्याच सुमारास प्रबोधिनीच्या उद्योगांमध्ये खंडेनवमीच्या यंत्रपूजनाच्या उपासनेची पोथी तयार झाली. त्या उपासनेमध्ये उपासनेचे सूत्रचालक किंवा अध्वर्यू असे म्हणतात की ‘सीमोल्लंघन म्हणजे दसऱ्याच्या दिवशी आपल्या
२. स्वतःच्या मर्यादा सतत ओलांडणे म्हणजे स्वतःचा उद्धार Read More »
स्वामी विवेकानंदांनी एकदा बेलुर मठामधल्या तरुण ब्रह्मचारी व संन्याशांना भगवद्गीता शिकवायचे ठरवले. गीतेचे रचनाकार व भाष्यकार यांची माहिती सांगत सांगत त्यांनी गीतेच्या दुसऱ्या अध्यायावर बोलायला सुरुवात केली. पहिल्या दोन श्लोकांचा साधा शब्दार्थ सांगून तिसऱ्या श्लोकावर ते बोलू लागले. त्याचा अर्थ विस्ताराने स्पष्ट करून ते म्हणाले की संपूर्ण गीता वाचल्याचे पुण्य हा एक श्लोक वाचल्याने मिळते.
१.भीरुता तुम्हाला शोभत नाही. कडवे, शूर व्हा. Read More »
मला सर्वप्रथम गीतेतील कर्मयोगच भावला. त्यामुळे पहिल्या वीस वर्षांच्या अभ्यासानंतर गीतेचे सार मी चार छोट्या वाक्यांमध्ये काढले. पहिले – संकल्पेषु यज्ञत्वम्‌. जेवढे इतरांकडून घेतले किंवा मिळाले, त्यापेक्षा जास्त इतरांना देण्याचा विचार आपल्या संकल्पातच असावा. दुसरे सूत्र गीतेतलेच कर्मसु कौशलं हे ठरले. कोणतेही काम करताना त्या कामात जास्तीत जास्त कुशलता आणण्याचा प्रयत्न केला पाहिजे. तिसरे सूत्र
गीतेतील चार सूत्रे Read More »
स्वातंत्र्यपूर्व काळात लोकमान्य टिळक, महात्मा गांधी, डॉ. सर्वपल्ली राधाकृष्णन्‌, योगी अरविंद अशा थोर नेत्यांनी गीतेच्या अर्थाचे विवरण आपापल्या विचारानुसार केले. त्यामध्ये स्वातंत्र्याच्या प्रयत्नांसाठी समाजाला जागृत करणे हा सर्वांचा एकच हेतू होता. गीतेचा संदेश सांगून स्वातंत्र्य चळवळीला प्रवृत्त करणे हा जागृतीचा एक प्रकार होता. स्वातंत्र्य मिळवून देशातल्या व्यक्तीने कोणत्या ध्येयासाठी जगावे या विचाराला प्रवृत्त करणे हा
प्रस्तावना ‘उपासना सूक्ते’ या पुस्तिकेत ज्ञान प्रबोधिनीचे आद्य संचालक कै. आप्पांचे उपासनेविषयीचे विचार चोवीस सूक्तांच्या रूपात संकलित केले आहेत. यातील एका सूक्तामध्ये कौटुंबिक उपासनेचा उल्लेख येतो. चार सूक्तांमध्ये सामूहिक उपासनेचा उल्लेख आहे. तर इतर सर्व सूक्ते व्यक्तिगत उपासना का व कशी करावी यासंबंधी आहेत. तर, या संकलनातील शेवटचे सूक्त म्हणजे कै. आप्पांनी सामूहिक उपासनेसंबंधी
आध्यात्मिक राष्ट्रयोग व्याख्यानमाला- भाग ४- प्रवृत्तीपर अध्यात्म-विचारांच्या सिंचनातून राष्ट्रयोगाची साधना https://youtu.be/gEmr9tqLM-E?si=KBv7gr15cwOz539s टीप – मा. श्री. गिरीश बापट यांच्या व्याख्यानाचे खाली दिलेले शब्दांकन स्वयंचलित पद्धतीने केलेले आहे. त्यात शुद्धलेखनाच्या व वाक्यरचनेच्या चुका असू शकतात. कृपया नोंद घ्यावी नमस्कार, आध्यात्मिक राष्ट्रयोग या व्याख्यानमालेतलं आजचं शेवटचं पुष्प आहे. मागच्या वेळचं व्याख्यान “आध्यात्मिक ते व्यावहारिक – एक सलग रेषा” या व्याख्यानानंतरही चॅट बॉक्समध्ये किंवा
प्रवृत्तीपर अध्यात्म-विचारांच्या सिंचनातून राष्ट्रयोगाची साधना Read More »
आध्यात्मिक राष्ट्रयोग व्याख्यानमाला २०२४ / By Amol Phalke आध्यात्मिक राष्ट्रयोग व्याख्यानमाला – भाग ३ टीप – मा. श्री. गिरीश बापट यांच्या व्याख्यानाचे खाली दिलेले शब्दांकन स्वयंचलित पद्धतीने केलेले आहे. त्यात शुद्धलेखनाच्या व वाक्यरचनेच्या चुका असू शकतात. कृपया नोंद घ्यावी पहिला पुष्प जे होतं ते राष्ट्र योगाची संकल्पना या विषयावरती होतं. आणि त्याच्यामध्ये मुख्यतः राष्ट्रयोग म्हणजे राष्ट्र निर्माणात आपण सर्वांनी आपलं चित्त
अध्यात्म ते व्यवहार- एक सलग रेषा Read More »
आध्यात्मिक राष्ट्रयोग व्याख्यानमाला – भाग २ – देशकारण करणे आणि करविणे टीप – मा. श्री. गिरीश बापट यांच्या व्याख्यानाचे खाली दिलेले शब्दांकन स्वयंचलित पद्धतीने केलेले आहे. त्यात शुद्धलेखनाच्या व वाक्यरचनेच्या चुका असू शकतात. कृपया नोंद घ्यावी राष्ट्राला देव मानणारे होऊ – प्रश्नोत्तरे मागच्या रविवारी राष्ट्रयोगाची संकल्पना, “राष्ट्राला देव मानणारे होऊ” असं शीर्षक होतं त्याच्यावर मी तासभर काही विचारांची मांडणी केली.
देशकारण करणे आणि करविणे Read More »